Met België beleefde hij deze zomer een mooi avontuur op de Olympische Spelen, maar Thomas Vermaelen is weer volop terug in het land dat hij heeft leren waarderen en bij de club waar hij de voetballer werd die hij altijd wilde zijn. Toen hij als vijftienjarig ventje de grens bij Antwerpen overstak, zijn droom achterna, was Thomas Vermaelen besmet met de vooroordelen die menig Belg met zich meetorst. Nederlanders staan bij hen te boek als ‘kezen’: kaaskoppen of – wat vrijer vertaald – arrogante blaaskaken. Maar de in de deelgemeente Kapellen geboren voetballer kreeg al snel na zijn verhuizing naar Amsterdam in de gaten dat de werkelijkheid genuanceerder is. ,,Ik heb de mensen in Nederland echt leren appreciëren. De meesten zijn heel sociaal en aangenaam in de omgang”, zegt hij nu, zeven jaar later.
Zeggen dat de Ajacied zich in de achterliggende periode Nederlander is gaan voelen, gaat te ver. Feit is wel dat Vermaelen hier volwassen is geworden, als mens en niet in de laatste plaats als sporter. Zijn persoonlijkheid vormde zich grotendeels tijdens de jaren die hij doorbracht bij een Nederlands gastgezin en op sportpark de Toekomst, waar hij gepolijst werd tot een verdediger naar Hollandse maatstaven. ,,Ik wil niet voorbijgaan aan de goede opleiding die ik bij Germinal Beerschot heb gekregen”, zegt Vermaelen, eerlijk en
diplomatiek tegelijk. ,,Maar bij Ajax ben ik pas de voetballer geworden die ik nu ben en die ik altijd voor ogen heb gehad.”
Of hij in eigen land net zo goed had kunnen worden, is met terugwerkende kracht koffiedik kijken. ,,Vermoedelijk was ik wel een redelijke voetballer geweest, maar in België is de kans niet zo groot dat je daarmee carrière maakt. Waarschijnlijk was ik gaan studeren. Geen idee in welke richting, ik ben er nooit aan toegekomen om daar over na te denken.”
De politieke situatie in België, dat door onenigheid tussen Vlamingen en Walen al tijden in een constitutionele crisis verkeert, volgt Vermaelen van een afstandje via de televisie en andere nieuwsbronnen. ,,Het interesseert me wel, zonder dat ik er wakker van lig”, omschrijft hij zijn gevoel van betrokkenheid. ,,Het is niet zo dat ik een gefundeerde mening heb over die hele situatie. Bij de laatste verkiezingen ben ik ook niet naar de stembus geweest. Belgen in het buitenland hebben geen stemplicht, zoals dat wel in eigen land geldt.”
Mocht de Belgische driekleur in de nabije toekomst worden opgesplitst in een Vlaamse leeuw en een Waalse haan, dan zou dat ook voor de beste voetballers in het land grote gevolgen hebben. Vermaelen moet er niet aan denken, juist nu de nationale ploeg weer enig aanzien begint te krijgen na jaren waarin vooral cynisme de Rode Duivels omringde. De start van de kwalificatiecampagne voor het WK van 2010 was goed. Thuis werd van Estland gewonnen (3-2), waarna de zware uitwedstrijd tegen Turkije een gelijkspel opleverde (1-1). Komende week wachten nog thuisduels met achtereenvolgens Armenië en Europees kampioen Spanje. ,,We zijn een jonge ploeg, die vorderingen maakt”, zegt Vermaelen. ,,Eigenlijk een beetje zoals Ajax. Door de resultaten van de afgelopen jaren en het feit dat België een paar grote toernooien heeft gemist, zijn we gezakt op de FIFA-ranglijst. Zodoende krijgen we in elke kwalificatiereeks een paar sterke tegenstanders tegenover ons. Die situatie moeten we een keer doorbreken.”
Ook nu het nog niet zover is, kan Vermaelen al bogen op deelname aan een groot, internationaal titeltoernooi. Met de Belgische ploeg was hij in augustus actief op de Olympische Spelen, waar de Jonge Duivels verdienstelijk presteerden en maar net buiten de medailles vielen. In de troostfinale was het Brazilië van Ronaldinho en consorten duidelijk te sterk (3-0), nadat Nigeria in de halve eindstrijd al over de Belgen heen was gedenderd (4-1). ,,Die ploegen waren gewoon beter dan wij. Daarom kunnen we niet anders dan tevreden zijn met de vierde plaats, als beste van de Europese teams. Ik koester de herinneringen aan een leuk toernooi.”
In tegenstelling tot de Nederlandse olympische voetbalploeg – die al zijn wedstrijden buiten Peking speelde – kregen Vermaelen en zijn teamgenoten wel iets mee van de speciale sfeer in China. ,,Rond de wedstrijd tegen Italië hebben we drie dagen doorgebracht in het Olympisch Dorp, tussen de andere atleten. Ik ben daar grootheden tegengekomen als Rafael Nadal, de Spaanse basketballers, de Ethiopische hardloper Haile Gebrselassie en sprinter Tyson Gay.” Het was meteen een lesje in nederigheid voor de voetballers, die tot dan toe in luxueuze hotels hadden verbleven waar alles voor ze werd geregeld. In een Olympisch Dorp worden sporters geacht voor zichzelf te zorgen. Vermaelen: ,,Vuile kleren moest je daar gewoon zelf wassen.” De bijzondere ervaring vormde al op voorhand zijn drijfveer om mee te gaan naar China. Een makkelijke afweging was dat niet voor de Belgische Ajacied, die in de afgelopen seizoenen bij zijn club telkens een gebrekkige voorbereiding meemaakte. ,,Ik heb een keer mijn enkelbanden ingescheurd en de andere keer had ik problemen met een knieband. Dat wilde ik dit keer koste wat kost vermijden. Gezond blijven is in deze fase cruciaal. Je legt de basis voor de rest van het seizoen en tijdens de voorbereiding wordt natuurlijk ook het team gevormd. Het is niet handig om daar niet bij te zijn.”
Maar de gevolgen voor Vermaelen – die net als Jan Vertonghen vijf weken weg was – bleven beperkt. Door de intensieve voorbereiding op de Spelen en het spelen van zes wedstrijden in amper drie weken kwam het tweetal zonder conditionele achterstand en met wedstrijdritme in de benen terug in Amsterdam. ,,Een jetlag hadden we ook niet. We hoefden niet over te stappen en hebben onderweg goed kunnen slapen.” Bovendien werd hij op het trainingsveld ontvangen door een man die het ziet zitten in de 22-jarige Belg. Marco van Basten werkte al met Vermaelen in zijn periode bij Jong Ajax, voordat hij bondscoach van Oranje werd. ,,Van Basten is als persoon precies dezelfde gebleven, altijd rustig en correct. Ik heb bij hem niet het gevoel dat ik een streepje voor heb. Ik moet gewoon op nul beginnen”, schat Vermaelen zijn positie in. Hij vormt het centrum van de verdediging, samen met de Catalaanse nieuweling Oleguer. De samenwerking tussen de twee verloopt soepel, vindt Vermaelen. ,,Hij spreekt gewoon goed Engels, dat maakt de communicatie een stuk makkelijker. Daarbij merk je dat die jongen aardig wat ervaring heeft. Hij blijft altijd rustig. Het is fijn om zo iemand naast je te hebben.”
Stond hij in het verleden nadrukkelijk in de schaduw van kerels als Jaap Stam en John Heitinga, nu lijkt er sprake van een meer evenwichtige verdeling van de taken. ,,Met Jaap stond er natuurlijk een enorme persoonlijkheid in het veld, die ook verbaal
nadrukkelijk aanwezig was. Het was logisch dat hij gezien zijn ervaring het voortouw nam. Tussen Oleguer en mij is er niet zo’n hiërarchische situatie. We spelen allebei op een belangrijke positie en laten allebei van ons horen.” Vermaelen scoorde dit seizoen de eerste competitietreffer in de Arena. Tegen Roda JC bleek die goal van doorslaggevend belang (1-0), maar de Belg heeft daar niet te lang van nagenoten. ,,Als team wonnen we die wedstrijd, als verdediging hielden we de nul en ik scoorde. Dat waren drie zaken om content mee te zijn. Maar als iemand anders dat doelpunt had gemaakt, was ik net zo blij geweest.”
